جرم سرقت چیست  

از جمله جرایمی که متاسفانه امروزه شیوع زیادی پیدا کرده و اکثر افراد به نوعی با آسیب های ناشی از آن دست و پنجه نرم می کنند، سرقت

می باشد. سرقت در قانون مجازات اسلامی جرم انگاری شده است و به انواع و اقسام مختلفی تقسیم شده است و برای هر کدام از آنها مجازات خاصی در نظر گرفته شده است. در این مقاله پس از تعریف جرم سرقت انواع آنها را نام برده و عناصر وقوع جرم را بیان می کنیم سپس به مجازات آن و سایر موارد پر اهمیت در زمینه جرم سرقت می پردازیم.

مرکز تخصصی وکالت و مشاوره حقوقی دادهومان

جهت مشاوره با وکیل سرقت

با شماره تلفن زیر تماس حاصل نمایید

تعریف سرقت

تعریف سرقت در ماده ۲۶۷ قانون مجازات اسلامی اینگونه آمده است که:” سرقت به ربودن مال متعلق به غیر گفته می شود.” هر شخصی که مالک مالی است، حق استفاده و بهره برداری از مالش را دارد و انتظار دارد که دیگران نیز به این حق مالکیت او احترام بگذارند. حال عده ای هنجار شکن و سودجو در جامعه با نادیده گرفتن این حق افراد بر اموالشان در صدد به دست آوردن اموال دیگران و سو استفاده از آنها هستند و این عمل را حرفه و شغل خود قرار داده اند.

بنابراین در تعریف سرقت می توان گفت: چنانچه شخصی مال متعلق به دیگری را بدون رضایت و خواست او بردارد، در واقع مرتکب جرم سرقت شده است. به فردی که این اقدام را انجام می دهد، سارق یا دزد گفته می شود.

بنابراین موضوع جرم سرقت، اموال منقول هستند، یعنی اموالی که قابلیت جا به جایی از یک مکان به مکان دیگر را داشته باشد. به عنوان مثال خودرو، موبایل، کیف، ساعت، پول و… .

انواع جرم سرقت

سرقت در قانون با توجه به شرایط و چگونگی وقوع آن به انواع مختلفی تقسیم می شود. این تقسیم بندی تحت عنوان سرقت حدی و سرقت تعزیری شناخته می شود.  سرقت حدی شرایط خاص خود را دارد که در ماده ۲۶۶ قانون مجازات اسلامی آمده است. در صورت جمع آن شرایط عمل ارتکابی مرتکب تحت عنوان سرقت حدی شناخته می شود. در سایر موارد سرقت تعزیزی است.

عناصر جرم سرقت

برای تحقق جرم سرقت سه عنصر مادی و قانونی و معنوی باید وجود داشته باشند. این عناصر لازمه تحقق کلیه جرائم هستند و قاضی برای صدور حکم محکومیت حتما می بایست تک تک این عناصر را بررسی و احراز نماید که به توضیح این موارد می پردازیم

عنصر قانونی جرم سرقت

منظور از عنصر قانونی جرم سرقت همان موادی قانونی هستند که قانونگذار در آنها برای سرقت مجازات تعیین کرده است. عنصر قانونی جرم سرقت حدی ماده ۲۶۶ قانون مجازات اسلامی است و عنصر قانونی جرم سرقت تعزیری فصل بیست و یکم کتاب پنجم تعزیرات و مجازاتهای بازدارنده قانون مجازات اسلامی می باشد

عنصر مادی جرم سرقت

عنصر مادی یعنی عملی که شخص با ارتکاب آن مرکب جرم می شود و در قانون این عمل مورد اشاره قرار گرفته است. در جرم سرقت عنصر مادی، عمل ربایش است یعنی بردن مال دیگری. بنابراین با ترک فعل این جرم تحقق پیدا نمی کند.

عنصر معنوی جرم سرقت

عنصر معنوی هم به قصد و علم مرتکب جرم به موضوع گفته می شود که اختصاصا در جرم سرقت، فرد مرتکب باید با برداشتن مال متعلق به دیگری قصد محروم کردن دائمی او از مالش را داشته باشد و نکته اساسی اینکه او اساسا باید علم و اطلاع داشته باشد که مالی که برمی دارد، متعلق به دیگری است؛ نه اینکه مثلا سهواً دچار اشتباه شده باشد و مال متعلق به دیگری را برای خود پنداشته باشد. مثلاً قانونگذار در ماده ۶۶۵ به ربودن هایی اشاره کرده است که مشمول عنوان سرقت نیستند. به عنوان مثال فرض کنید شخصی خودرو دیگری را برباید و بعد از ۳ یا ۴ ساعت مجدد در همان مکان اولیه رها کند. این شخص قصد محروم کردن دائمی مالک از مالش را نداشته در نتیجه مشمول عنوان سرقت نمی شود، اما با توجه به ماده ای که اشاره کردیم به حبس از شش ماه تا یک سال محکوم خواهد شد.

مجازات سرقت

مجازات و مدت حبس سرقت بسته به اینکه از چه نوعی باشد، متفاوت خواهد بود. علی الاصول مجازات سرقت های تعریزی حبس و شلاق است که میزان آن با توجه به اوضاع و احوال و شرایط و کیفیت ارتکاب جرم سرقت متغیر است و از مواد ۶۵۱ تا ۶۶۷ قانون مجازات اسلامی پیش بینی شده است. در مورد مجازات سرقت حدی هم که شارع مقدس بسته به اینکه بار چندم باشد، مجازات حدی قطع عضو، حبس ابد، اعدام در نظر گرفته است.

مطالبه ضرر و زیان جرم سرقت

در مورد حکم سرقت مسئله ای که حائز اهمیت است، این است که قاضی به موجب قانون در رای خود ضمن حکم به مجازات مرتکب، تکلیف دارد نسبت به رد مال نیز حکم دهد بنابراین نیاز به دادخواست مطالبه ضرر و زیان به صورت جداگانه وجود ندارد.

سرقت چگونه ثابت می شود؟

راه های اثبات سرقت در انواع آن متفاوت است که در این قسمت به بررسی آن خواهیم پرداخت. راههای اثبات سرقت حدی طبق ماده ۱۹۹ قانون مجازات اسلامی یکی از موارد زیر است: شهادت دو مرد عادل، دو مرتبه اقرار سارق نزد قاضی. البته این اقرار شروطی دارد به این نحو که اقرار کننده بالغ و عاقل و قاصد و مختار باشد، مورد آخر هم علم قاضی است. یعنی قاضی با جمیع اوضاع و احوال به اقناع وجدان برسد و حکم به اجرای حد بدهد. سرقت تعزیری با ادله اثبات جرم از جمله شهادت شهود و اقرار و سایر قرائن وشواهد… قابل اثبات است. در واقع باید توجه داشته باشید در قانون جدید مجازات اسلامی علم قاضی دارای اهمیت زیادی است و باید قاضی به اقناع وجدان برسد که بتواند حکم محکومیت یا برائت صادر کند.

مشاوره با وکیل کیفری