سرقت تعزیری

سرقت یعنی ربودن مال دیگری به طور پنهانی . در یک تقسیم بندی سرقت به  سرقت حدی و سرقت تعزیری تقسیم می شود.

احکام و شرایط و مجازات سرقت حدی در شرع مشخص شده است و قانون مجازات اسلامی نیز در این مورد بر گرفته از شرع است. اما احکام و شرایط و مجازات سرقت تعزیزی را قانونگذار برای حفظ نظم در جامعه تعیین می کند. در این مقاله سرقت تعزیری را تعریف کرده و انواع آن را اعلام و چند مورد از مصادیق سرقت تعزیری را بیان می کنیم

مرکز تخصصی وکالت و مشاوره حقوقی دادهومان

جهت مشاوره با وکیل سرقت

با شماره تلفن زیر تماس حاصل نمایید

سرقت تعزیری چیست؟

و سرقت تعزیری درجه چند است؟ سرقت تعزیری به سرقتی گفته می شود که مشمول عنوان سرقت حدی نباشد و قانونگذار در بخش تعزیرات قانون مجازات اسلامی برای آن مجازات در نظر گرفته باشد. مجازات سرقت تعزیری نیز بسته به نوع آن متفاوت خواهد بود. سرقت تعزیری با توجه به شرایط و اوضاع و احوال ارتکاب آن، انواع مختلفی دارد که در ادامه در خصوص سرقت تعزیری ساده و مشدد توضیح می دهیم.

انواع سرقت تعزیری

در قانون مجازات اسلامی سرقت تعزیر به دو نوع تقسیم می شود. این تقسیم بندی بر مبنای نحوه ارتکاب جرم سرقت یا به عبارت دیگر شرایطی که در آن شخص مرتکب جرم سرقت شده است واقع شده است. بر همین اساس جرم سرقت به سرقت تعزیری ساده و سرقت تعزیری مششده تقسیم می شود که در ذیل به توضیح آن می پردازیم.

سرقت تعزیری ساده

در پاسخ به این سوال که سرقت ساده چیست؟ می توان گفت سرقت ساده به سرقتی گفته می شود که تحت شرایط خاصی واقع نشود. به طور مثال مسلحانه نباشد، در شب واقع نشده باشد، فرد سارق به تنهایی اقدام به سرقت کرده باشد و… . مثلا فردی گوشی شما را به روش ساده به سرقت می برد.

سرقت تعزیری مشدده

سرقت تعزیری مشدده به سرقتی گفته می شود که با ۵ شرط همراه باشد. قانون گذار در ماده ۶۵۱ قانون تعزیرات از این ۵ شرط نام برده است:

1.  سرقت در شب واقع شده باشد.
2. سارقین دو نفر یا بیشتر باشند.
3. یک یا چند نفر از آنها حامل سلاح مخفی یا ظاهر باشند.
4. از دیوار بالا رفته یا حرز را شکسته یا کلید ساختگی به کار برده باشد.
5. در ضمن سرقت کسی را آزار یا تهدید کرده باشد.

با جمع این ۵ شرط سرقت تعزیری مشدده می شود .

مجازات سرقت تعزیری

در ماده ۶۶۱ قانون مجازات اسلامی در باب مجازات سرقت ساده اینگونه بیان شده است:” در سایر موارد که سرقت مقرون به شرایط مذکور در مواد فوق نباشد، مجازات مرتکب حبس از سه ماه و یک روز تا دو سال و تا ۷۴ ضربه شلاق خواهد بود.” بنابراین مجازاتی که قانون گذار برای سرقت ساده در نظر گرفته است، حبس از سه ماه و یک روز تا دو سال و تا ۷۴ ضربه شلاق است. مجازات سرقت تعزیزی مشدده در ماده ۶۵۱ قانون مجازات اسلامی  ۵ تا ۲۰ سال حبس و تا ۷۴ .ضربه شلاق خواهد بود

مصادیق سرقت تعزیری

سرقت تعزیری به روش های مختلف واقع می شود و مصداق های فراوانی دارد از جمله میتوان به سرقت از منزل و سرقت خودرو و سرقت گوشی و… یاد کرد. این موارد به دلیل اهمیت و کثرت وقوع آنها در جامعه مورد بررسی قرار می گیرد.

سرقت خودرو

با توجه به پایین بودن امنیت خودروها جرم سرقت خودرو از سرقت هایی است که متاسفانه بسیار رخ می دهد. سرقت خودرو در ایران توسط سارقین خودروها اصولا بسیار حرفه ای عمل می کنند و در کمتر از ۱ دقیقه اقدام به باز کردن در خودرو و ربودن آن می نمایند. اگر خودروی شما را سرقت کردند، اولین اقدام تماس گرفتن با پلیس ۱۱۰ است. پس از حضور ماموران کلانتری گزارش کلانتری در خصوص سرقت تنظیم خواهد شد. در ادامه کار بر مبنای گزارش کلانتری شکایت کیفری سرقت را مطرح نمایید و بقیه مراحل را از دادسرا و دادگاه کیفری پیگیری نمایید.

سرقت از منزل

قانونگذار در بند ۱ ماده ۶۵۶ قانون مجازات به حکم سرقت از منزل اشاره کرده و بیان نموده است :” …. سرقت در جایی که محل سکنی یا مهیا برای سکنی یا در توابع آن واقع شده باشد مجازات سارق حبس از شش ماه تا سه سال و تا ۷۴ ضربه شلاق خواهد بود.”

سارقین منازل نیز از سارقین حرفه ای هستند. از بهترین روش های پیشگیری سرقت وسایل منزل نصب دوربین مدار بسته در ورودی خانه و راهروها و پله هاست. شاید این اقدام جنبه بازدارنده داشته و کمتر سارقی به سمت منزل شما برای سرقت بیاید. حال اگر احیاناً از منزل شما سرقتی صورت گرفت، با پلیس ۱۱۰ تماس گرفته و گزارش دهید. مامورین کلانتری در محل حاضر شده و مشاهدات خود را مکتوب می کنند. با اظهارات شما لیستی از وسایلی که ربوده شده است، تهیه می کنند و گزارش خود را تکمیل می نمایند. پرونده به دادسرا برای طی مراحل بعدی شکایت ارسال خواهد شد.

سرقت ادبی

سرقت ادبی چیست؟ در پاسخ به اینکه سرقت ادبی به چه معناست می توان گفت که به دزدیدن و استفاده کردن از ایده‌ها یا کلمات شخص دیگر به‌عنوان ایده‌ها و کلمات خود و به صورت کلی استفاده از تولیدات ادبی فرد دیگر بدون ارجاع به منبع، سرقت ادبی گفته می شود. اگر در مقاله و پایان نامه خود می خواهید از مطالب و گفته های دیگران استفاده کنید، حتما باید با ذکر منبع این کار را انجام دهید و اشاره نمایید که این قسمت از مقاله برگرفته از مقاله شخص دیگری است. در غیر این صورت شما مرتکب سرقت ادبی در پایان نامه می شوید.

ماده ۲۳ قانون حمایت حقوق مؤلفان و مصنفان، بیان می دارد که:” هر کس تمام یا قسمتی از اثر دیگری را که مورد حمایت این قانون است به نام خود یا به نام پدید آورنده بدون اجازه او یا عالماً عامداً به نام شخص دیگری غیر از خود پدید آورنده، نشر یا پخش یا عرضه کند به حبس تأدیبی از شش ماه تا سه سال محکوم خواهد شد.” هم چنین چاپ و نشر ترجمه دیگری به نام خود نیز در ماده ۲۴ همان قانون جرم انگاری شده است که بر اساس آن هر کس بدون اجازه ترجمه دیگری را به نام خود یا دیگری چاپ و پخش و نشر کند به حبس تادیبی از سه ماه تا یکسال محکوم می شود.

سرقت پلاک خودرو

یکی از مسائلی که شاید عموم جامعه آن را جدی نگیرند و به آن توجه نکنند، اعلام سرقت پلاک خودرو است. اما باید بدانید جرم سرقت پلاک خودرو از حساسیت بسیار زیادی برخوردار است و ممکن است اثرات سو آتی آن دامنگیر صاحب پلاک شود. شاید برای شما هم پیش بیاید که پلاک خودرو شما سرقت یا گم شود. سوالی که مطرح می شود این است که در این موارد چه اقداماتی باید انجام دهید و برای شکایت سرقت پلاک خودرو چه باید کرد؟

در خصوص نحوه اعلام سرقت پلاک خودرو، اولین اقدام که بظرف ۴۸ ساعت باید انجام شود این است که گزارش مفقودی یا سرقت پلاک خودرو را به پلیش ۱۱۰ اعلام نمایید. برای جلوگیری از سواستفاده های احتمالی گزارش هرچه سریعتر سرقت پلاک خودرو بسیار حائز اهمیت است. در این موارد قانونگذار با توجه به اینکه نظم عمومی جامعه مختل می شود. برای شخصی که پلاک خودرو وی مفقود یا سرقت شده است و آن را گزارش نکرده است، جزای نقدی در نظر گرفته است. بعد از اعلام سرقت یا مفقودی پلاک با طی کردن مراحل قانونی، می توانید به مراکز تعویض پلاک مراجعه کرده و پلاک خود را دریافت نمایید.

سرقت چک در وجه حامل

چک در وجه حامل در حکم پول نقد است و با قبض و اقباض منتقل می شود. به همین دلیل اگر چک در وجه حامل دارید، در حفظ و نگهداری آن دقت کنید. اگر چک شما به سرقت رفت، ادعای سرقت شدن چک باید اثبات گردد. اولین اقدام این است که به بانک اعلام کنید و از پرداخت مبلغ آن جلوگیری نمایید. سپس ظرف یک هفته با مراجعه به داسرا و تقدیم شکایت متناسب گواهی تقدیم شکایت را به بانک ارائه نمایید. البته مطابق قانون جدید صدور چک، از سال ۱۴۰۰ صدور چک در وجه حامل دیگر امکان پذیر نیست و باید حتما نام دارنده در سامانه صیاد ثبت شود.

سرقت رایانه ای

ماده 12 قانون جرایم رایانه ای، سرقت رایانه ای را اینگونه تعریف کرده است که :” هرکس به طور غیرمجاز داده های متعلق به دیگری را برباید، چنانچه عین داده ها در اختیار صاحب آن باشد، به جرای نقدی از یک میلیون ریال تا بیست میلیون ریال و در غیر این صورت به حبس از نود و یک روز تا یک سال یا جزای نقدی از پنج میلیون ریال تا بیست میلیون ریال یا هر دو مجازات محکوم خواهد شد.” در نتیجه ربودن اطلاعات کامپیوتر دیگری جرم است و برایش مجازات تعیین شده است. رفتار مجرمانه در سرقت رایانه‌ای هم ربودن است، ربودن در سرقت رایانه‌ای به دو روش ممکن است واقع شود؛ در یکی از این روش‌ها پس از سرقت اطلاعات و محتوای متعلق به دیگری، دارنده‌ی آن‌ها از این اطلاعات و محتوا محروم می‌شود و دیگر نسخه‌ای از آن در اختیارش باقی نمی‌ماند. مانند آن‌که سرقت از طریق کات کردن (cut) واقع شود. در روش دیگر پس از سرقت هم‌چنان یک نسخه از اطلاعات در اختیار صاحب آن باقی می‌ماند که این روش با کپی کردن (copy)  واقع می شود. مانند آن‌که شما رایانه‌ی خود را برای تعمیر در اختیار کسی بگذارید و او بدون اجازه‌ی شما از فایل‌های‌تان کپی بگیرد.

سرقت از بانک

سرقت از بانک اصولا به نحو گروهی و مسلحانه انجام می شود که همین امر باعث تشدید مجازات مرتکبین خواهد شد. باید به این نکته دقت شود که اگر مرتکبین با اقداماتی که برای سرقت از بانک انجام می دهند، باعث ایجاد نا امنی و رعب و وحشت در جامعه بشوند، مثلاً به طور گروهی روی مردم اسلحه بکشند، محارب شناخته می شوند و مجازات آنهال حدی خواهد بود. مطابق قانون مجازات اسلامی مجازات محارب، یکی از ۴ مورد زیر خواهد بود:۱- اعدام ۲- به صلیب کشیدن ۳-قطع کردن دست راست و پای چپ۴-نفی بلد که به معنای تبعید می باشد. قاضی دادگاه با توجه به اوضاع و احوال و بر اساس علم خود، مرتکب را به یکی از موارد گفته شده محکوم خواهد نمود. مجازات سرقت از بانک با توجه به شدت و نوع اعمال ارتکابی به وسیله دادگاه محترم تعیین خواهد شد.

کیف زنی و جیب بری

ماده 657 قانون مجازات اسلامی در این باب بیان داشته که :” هرکس مرتکب ربودن مال دیگری از طریق کیف زنی و جیب بری و امثال آن شود، به حبس از یک تا پنج سال و تا 74 ضربه شلاق محکوم خواهد شد.”  در این ماده قانونگذار به طور خاص برای کیف زنی و جیب بری به عنوان یکی از انواع سرقت مجازات تعیین نموده است. اگر شخصی مرتکب کیف زنی و جیب بری شود، با توجه به اوضاع و احوال ارتکاب جرم و سوابق کیفری او، قاضی می تواند از یک تا پنج سال حبس برایش در نظر بگیرد و همینطور تا ۷۴ضربه شلاق حکم صادر کند.

در پاسخ به این سوال که کیف زنی و جیب بری در چه صورت قابل گذشت هستند؟ می توان گفت با عنایت به قانون کاهش حبس تعزیری مصوب ۹۹ جرایم کیف زنی و جیب بری در صورتی که سارق فاقد سابقه کیفری موثر باشد و ارزش مال مورد دستبرد هم کمتر از ۲۰ میلیون تومان باشد، این جرم قابل گذشت می شود بدین معنا که به صرف گذشت شاکی، تعقیب متهم یا اجرای مجازات منتفی می گردد.

سرقت جهیزیه

جهیزیه و وسایل زندگی در عرف طبق لیست سیاهه که خانواده دختر تهیه می کنند و داماد آن را امضا می کند، متعلق به زوجه خواهد بود. حال اگر بعد از زندگی مشترک خانم وسایل را طبق همان لیست، به مکانی غیر از محل زندگی مشترک انتقال دهد، در واقع اموال خود را برداشته در نتیجه مشمول عنوان سرقت جهیزیه توسط زوجه نخواهد بود. حال آنکه جهیزیه در ید شوهر امانت است و اگر او وسایل را جا به جا کند، با توجه به وجود عنصر امانت در این رابطه مرتکب جرم خیانت در امانت شده است و نه جرم سرقت. عنوان صحیحی که برای پیگیری این عمل زوج باید بر طبق آن اقدام کرد، جرم خیانت در امانت است و نه سرقت جهیزیه توسط زوج.

مشاوره حقوقی وکیل متخصص کیفری