اگر قصد فعالیت در امور تجاری دارید ممکن است فکر تاسیس یک شرکت به ذهنتان رسیده باشد. یا ممکن است شرکتی داشته باشید که نیاز به مشاوره در زمینه مقررات مربوط به اداره آن داشته باشید. یا اگر تاجر شناخته شده ای هستید و قصد دارید علامت یا اسم تجاری مخصوص به خود داشته باشید. مطالب زیر میتواند به شما کمک کند. اگر سوالی دارید وکیل ثبت شرکت و برند گروه حقوقی دادهومان میتواند شما را با آخرین قوانین و مقررات مربوط به ثبت شرکتها و برند راهنمایی نمیاد.
مرکز تخصصی وکالت و مشاوره حقوقی دادهومان
جهت مشاوره با وکیل ثبت شرکت و برند
با شماره تلفن زیر تماس حاصل نمایید
وکیل ثبت شرکت و برند چه خدماتی ارائه میدهد؟
پس از مصاحبه با وکیل ثبت شرکت و برند، چکیده ای از موضوعات مرتبط با امور ثبت شرکت و برند که خدمات حقوقی یک وکیل ثبت شرکت و برند میباشد در ذیل توضیح داده میشود.
شرکت تجاری چیست؟
شرکت تجاری شخص حقوقی است که بوسیله دو یا چند نفر برای انجام فعالیت تجاری و بردن سود، با سرمایه معین تشکیل میشود.
برای درک بهتر تعریف یاد شده شرکت مدنی را نیز تعریف میکنیم.
شرکت مدنی چیست؟
شرکت مدنی عبارت است از عقدی که به موجب آن دو یا چند شخص، به منظور تصرف مشترک و تقسیم سود و زیان و گاه به مقصود دیگر، اموال خود را در میان میگذارند تا مالک سهم مشاعی از این مجموعه شوند.
بنابراین در شرکت تجاری قصد انجام فعالیت تجاری وجود دارد، قصد سود بردن وجود دارد و حداقل وجود دو نفر برای تشکیل آن ضروری است. این دو نفر اموالی را به عنوان سرمایه در شرکت میگذارند.
انواع شرکتهای تجاری
بر اساس ماده 20 قانون تجارت شرکتهای تجاری بر هفت قسم هستند:
شرکت سهامی (خاص یا عام)
شرکت با مسئولیت محدود
شرکت تضامنی
شرکت مختلط غیر سهامی
شرکت مختلط سهامی
شرکت نسبی
شرکت تعاونی تولید و مصرف
تشکیل شرکت تجاری
اگر چند نفر قصد شروع فعالیتی را دارند لزوما نباید شرکت تجاری تشکیل دهند. در مرحله اول باید دید که آیا موضوع فعالیت آنها تجاری هست یا نه. معاملات تجاری در ماده ۲ قانون تجارت طی ۱۰ بند اعلام شده است. اگر فعالیتی که قصد انجام آنرا در قالب شرکت دارید یکی از مصادیق فعالیت های موضوع بندهای ماده ۲ قانون تجارت است حتما باید یکی از شرکتهای موضوع ماده ۲۰ قانون تجارت را متناسب با موضوع اقدامات خود انتخاب کنید و فعالیتهای خود را در قالب آن انجام داده و شرکت مورد نظر خود را به ثبت برسانید.
اگر با وجود انجام فعالیتهای تجاری، خود را در قالب یکی از شرکتهای موضوع ماده 20 قانون تجارت در نیاورید قانونگذار ضمانت اجرای سنگینی را در ماده ۲۲۰ قانون تجارت برای این دسته از اشخاص قرار داده و آنها را شرکت تضامنی فرض مینماید. در این شرکتهای تضامنی هر یک شرکا شخصاً نیز مسئول کلیه فعالیتها و قروض شرکت به عنوان شخص حقوقی میباشند.
بنابراین بهتر است همان ابتدای کار با یک وکیل امور شرکتها مشاوره نموده و تکلیف خود را مشخص نمایید.
اما اگر موضوع فعالیتهای شما تجاری نباشد یعنی از جمله مصادیق فعالیتهای مذکور در ماده ۲ قانون تجارت نباشد شما مجبور به ثبت شرکت تجاری و انجام فعالیتهای خود در قالب آن نیستید. میتوانید فعالیتهای خود را در قالب مقررات شرکت مدنی منعکس در قانون مدنی آغاز نمایید. به عبارتی با توجه به اینکه موضوع فعالیتهای شرکتها تجاری لزوماً باید تجاری باشد اساساً زمانی که موضوع فعالیتهای شما تجاری نیستند نمیتوانید شرکت تجاری ثبت نمایید. مگر اینکه موضوع فعالیت خود را به نحوی منطبق با یکی از فعالتهای موضوع ماده ۲ قانون تجارت نمایید. البته این قاعده یک استثنا دارد و آن در مورد شرکتهای سهامی است. قانون گذار اجازه داده موضوع فعالیتهای این شرکتها تجاری نباشد.
مزایا و معایب تشکیل شرکت تجاری
تشکیل شرکت تجاری یکی سری مزایای و یک سری معایبی دارد. مهمترین و اصلی ترین مزیت تشکیل شرکت تجاری شخصیت حقوقی مستقل شرکتهای تجاری است. یعنی در اکثر این شرکتهای تجاری شرکا هیچگونه مسئولیتی مدنی در قبال اعمال حقوقی که شرکت انجام میدهد ندارند. یعنی به غیر از آورده اولیه و سرمایه ای که بعداً به شرکت اضافه میکنند هیچ گونه مسئولیتی ندارد. عیب تشکیل شرکت، لزوم رعایت مقررات شکلی قانون تجارت و نگهداری دفاتر تجاری می باشد.
بنابراین بسته به هر مورد ممکن است تشکیل شرکت برای یکی سودمند باشد و برای دیگری با توجه به نوع فعالیت وی لزومی نداشته باشد. در هر مورد باید جداگانه بررسی شود. البته باید در نظر داشت همانطور که در بالا ذکر شد در صورتی که موضوع فعالیت های که قصد انجام آنرا دارید از فعالیتهای تجاری موضوع ماده ۲ قانون تجارت باشد حتماً باید فعالیتهای خود در قالب یکی از شرکتهای تجاری موضوع ماده ۲۰ قانون تجارت در آورده و شرکت را ثبت نمایید.
حال که با اساس و علت تشکیل شرکت آشنا شدیم تعریف کوتاه و مختصری از هر یک از شرکتهای موضوع ماده ۲۰ قانون تجارت مفید خواهد بود:
شرکت سهامی
شرکتهای سهامی تابع مقررات لایحه قانونی اصلاح قسمتی از قانون تجارت مصوب اسفند ماده سال ۱۳۴۷ میباشند. بر اساس ماده ۱ این قانون شرکت سهامی شرکتی است که سرمایه آن به سهام تقسیم شده و مسئولیت صاحبان سهام محدود به مبلغ اسمی سهام آنها است.
به موجب ماده ۴ قانون یاد شده شرکتهای سهامی به دو نوع تقسیم میشوند
شرکت سهامی عام
شرکت هایی که موسسین آنها قسمتی از سرمایه شرکت را از طریق فروش سهام به مردم تامین میکنند.
شرکت سهامی خاص
شرکتهایی که تمام سرمایه آنها در موقع تاسیس منحصراً توسط موسسین تامین میگردد.
به موجب ماده ۲ این قانون، شرکت سهامی ( اعم از خاص و عام) شرکت تجاری محسوب میشود ولو اینکه موضوع عملیات آن امور تجاری نباشد.
در شرکتهای سهامی خاص تعداد شرکا نباید از 3 نفر کمتر باشد و در شرکتهای سهامی عام نباید از 5 نفر کمتر باشد.
شرکت با مسئولیت محدود
شرکتی است که بین دو یا چند نفر برای امور تجاری تشکیل شده و هر یک از شرکا بدون اینکه سرمایه به سهام یا قطعات سهام تقسیم شده باشد فقط تا میزان سرمایه خود در شرکت مسئول قروض و تعهدات شرکت است.
شرکت تضامنی
شرکتی است که برای امور تجاری بین دو یا چند نفر با مسئولیت تضامنی تشکیل میشود. اگر دارای شرکت برای تادیه تمام قروض کافی نباشد هر یک از شرکا مسئول پرداخت تمام قروض شرکت است.
همانطور که ملاحظه میفرمایید شرکتی که در آن شرکا بیتشرین مسئولیت را دارند شرکت تضامنی است.
شرکت مختلط غیر سهامی
شرکتی است که برای امور تجاری بین یک یا چند نفر شریک ضامن و یک یا چند نفر شریک با مسئولیت محدود بدون انتشار سهام تشکیل میشود. شریک ضامن مسئول کلیه قروضی است که ممکن است علاوه بر دارایی شرکت پیدا شود و شریک با مسئولیت محدود کسی است که مسئولیت او فقط تا میزان سرمایه ای است که در شرکت گذارده و یا بایستی بگذارد.
شرکت مختلط سهامی
شرکتی است که بین یک عده شرکای سهامی و یک یا چند نفر شریک ضامن تشکیل میشود. شرکای سهامی کسانی هستند که سرمایه آنها به صورت سهام یا قطعات سهام در آمده است. مسئولیت شرکا تا میزان همان سرمایه ای است که در شرکت دارند. سرمایه شریک ضامن به صورت سهام در نیامده و مسئول کلیه قروض شرکت است که ممکن است علاوه بر دارایی شرکت پیدا شود.
شرکت نسبی
شرکتی است که برای امور تجاری در تحت اسم مخصوصی بین دو یا چند نفر تشکیل میشود. مسئولیت هر یک از شرکا به نسبت سرمایه ای است که در شرکت گذاشته است.
بنابرین در این نوع شرکت مسئولیت تا میزان سرمایه نیست بلکه به نسبت سرمایه است. قدری سنگینتر است. مثلا اگر شخصی بیست درصد سرمایه را آورده است مسئول بیست درصد قروض شرکت نیز میباشد.
شرکت تعاونی تولید و مصرف
شرکت تعاونی تولید شرکتی است که بین عده ای تشکیل میشود. شرکا مشاغل خود را برای تولید و فروش اشیاء یا اجناس به کار میبرند.
شرکت تعاونی مصرف به منظور فروش اجناس لازم برای مصارف زندگانی تشکی میشود. اعم از اینکه اجناس مذکور را شرکا ایجاد کرده یا خریده باشند. تقسیم نفع و ضرر بین شرکا به نسبت خرید هر یک از آنها است.
با ملاحظه تعاریف مربوط به شرکتها متوجه میشویم که به غیر از شرکتهای سهامی که در آنها حداقل سه یا پنج نفر شریک لازم است در سایر شرکتها وجود دو نفر شریک لازم و کافی است. در کلیه شرکتها، موضوع فعالیت باید امور تجاری باشد. به غیر از موضوع فعالیت شرکتها سهامی خاص و عام که ممکن است تجاری نباشد.
اداره امور هر یک از شرکتها، تقسیم سود و زیان و نحوه انتقال سهم الشرکه و همچنین موارد انحلال و بطلال شرکت یا اعمال آن، بسته به نوع شرکت متفاوت است. در آیین نامه اصلاحی قانون تجارت مصوب ۱۳۴۷ امور مربوط به شرکتهای سهامی است. در قانون تجارت از ماده ۹۴ تا ۱۹۴ امور مربوط به سایر شرکتها آمده است. لازم است هر یک مدیران شرکت نسبت به این مقررات آگاهی داشته و در مواقع لزوم حتما از مشاوره حقوقی وکیل شرکتها استفاده نمایند.
ثبت شرکتها
ماده ۱۹۵ قانون تجارت اعلام میدارد: ثبت کلیه شرکتها مذکور در این قانون الزامی و تابع جمیع مقررات قانون ثبت شرکتها است.
نحوه ثبت شرکتها نیز تابع قانون ثبت شرکتها مصوب ۱۳۱۰ و نظام نامه اجرایی قانون ثبت شرکتها مصوب ۱۳۱۰ و نظام نامه قانون تجارت وزارت عدلیه مصوب ۱۳۱۱ با اصلاحات بعدی میباشد.
ثبت شرکتهای خارجی یا شعب آنها
مطابق ماده ۱ نظامنامه اجرای قانون ثبت شرکتها، برای ثبت کلیه شرکتها خارجی دایره مخصوصی در اداره ثبت اسناد به اسم داره ثبت شرکتها تشکیل خواهد شد. به موجب ماده ۳ این نظامنامه ثبت کلیه شعبی نیز که ممکن است شرکت خارجی در ایران داشته باشد در دایره ثبت شرکتها به عمل می آید. بر اساس ماده ۴ نیز اظهارنامه ثبت هر شرکت خارجی یا شعب آن به وسیله شخصی که از طرف شرکت حق امضاء در ایران دارد و یا توسط کسی که از طرف شخص مزبور برای این تقاضا وکالت دارد تقدیم خواهد شد.
ماده ۳ قانون ثبت شرکتها نیز اعلام میدارد هر شرکت خارجی برای اینکه بتواند به وسیله شعبه یا نمایندگی به امور تجاری یا صنعتی یا مالی در ایران مبادرت نماید، باید در مملکت اصلی خود شرکت قانونی شناخته شده و در اداره ثبت اسناد تهران به ثبت رسیده باشد.
برای ثبت شرکت خارجی تقدیم اسناد ذیل لازم است
۱- اظهارنامه ثبت
۲- یک نسخه مصدق از اساسنامه
۳- یک نسخه مصدق از اختیار نامه نماینده عمده شرکت در ایران
برای ثبت شعبه هر شرکت خارجی تقدیم مدارک ذیل لازم است
۱- اظهارنامه ثبت فارسی
۲- رونوشت مصدق سند ثبت خود شرکت در ایران
۳- رو نوشت مصدق از اختیار نامه نماینده که مدیر شعبه است.
در مقالات آتی در مورد ثبت شرکتها اعم از ایرانی و خارجی توضیحات مفصل داده خواهد شد.
چنانچه هر گونه سوالی یا مشکل حقوقی در زمینه شرکتهای مختلف فوق الذکر دارید میتوانید با وکیل ثبت شرکت و برند تیم حقوقی دادهومان مشاوره نمایید.
حقوق مالکیت معنوی
حق مالکیت معنوی حقی است که نسبت به ابداع و اختراع و یا تراوشات ذهنی انسان یا فعالیت انسان، برای صاحب آن در نظر گرفت میشود. دارای ارزش اقتصادی نیز است. اما موضوع آن شی نیست بلکه ابداع و اختراع انسان است. بدین معنا که مثل حق مالکیت شخص بر خانه یا ماشین وی نمیباشد چرا که خانه و ماشین اشیایی هستند که در عالم خارج وجود دارند و قابل لمس هستند. ولی فکر و ابداع و اختراع شی نیستند بلکه تراوشات ذهنی انسان هستند. از آنجا که کپی برداری از اختراع و ابداع انسان و یا به طور کلی تراوشات ذهنی انسان امری ساده است قوانینی باید وجود داشته باشد تا بتواند آن را برای صاحب آن حفظ کند. از مصادیق این حق میتوان به حقوق پدید آورندگان آثار ادبی و هنری، حق مولف، حق مخترع، اسم و علامت تجاری نام برد. به اینها حقوق مالکیت فکری میگویند.
از دیدگاه وکیل ثبت شرکت و برند حقوق مالکیت معنوی یا فکری به دو دسته تقسیم میشوند :
حقوق مالکیت ادبی و هنری
حقوقی که به نویسندگان یا ناشران و یا هنرمندان، نسبت به اثری که خلق میکنند، تعلق میگیرد، فقط این افراد حق نشر و پخش و اجرا و بهره برداری مادی و معنوی از آثار خود را دارند و میتوانند حقوق مادی خود را نسبت به این آثار به دیگران منتقل کنند.
پدیدآورنده و اثر
در ماده ۱ قانون حمایت از حقوق مولفان و مصنفان و هنرمندان، به مولف و مصنف و هنرمند، پدید آورنده گفته میشود و به آنچه که از راه دانش یا هنر و یا ابتکار پدید می آید بدون اینکه روشی که در ایجاد آن تاثیر داشته مهم باشد، اثر اطلاق میشود.
آثار مورد حمایت قانون
در ماده ۲ این قانون آثاری که مورد حمایت قانونگذار قرار میگیرند به شرح زیر است:
- هر نوع نوشته ای اعم از کتاب و رساله و جزوه و نمایشنامه و یا نوشته علمی و ادبی و هنری.
- ترانه و شعر و سرود.
- اثر سمعی و بصری (شنیداری و دیداری) برای اجرا در صحنه های نمایش، یا پخش در رادیو و تلویزیون.
- اثر موسیقی.
- نقاشی و تصویر و طرح و نقشه و هر گونه اثر تجسمی و هر گونه مجسمه.
- اثر معماری از قبیل طرح و نقشه و ساختمان.
- اثر عکاسی.
- اثر ابتکاری مربوط به هنرهای دستی.
- اثر فنی که جنبه ابداع و اختراع داشته باشد.
- هرگونه اثر مبتکرانه دیگر که از ترکیب چند اثر از اثرهایی فوق الذکر باشد.
آیا حقوق مالکیت معنوی به ارث میرسد؟
بله، حقوق مالکیت معنوی به ارث میرسد و همچنین با وصیت نیز میتواند انتقال یابند. مدت این استفاده برای وراث 50 سال میباشد.
چه زمانی حق مالکیت معنوی به پدید آورنده آن تعلق میگیرد؟
از زمانی که حقوق مادی پدید آورنده، مورد حمایت قانون قرار میگیرد و آن زمانی است که اثر برای نخستین بار در ایران چاپ یا نشر یا اجرا شده باشد.
مجازات سرقت آثار ادبی و هنری چیست؟
مطابق ماده ۲۳ قانون فوق الذکر هر کس این آثار را بدون اجازه پدید آورنده آن عرضه و پخش کند به حبس تادیبی از شش ماه تا سه سال حبس محکوم میشود.
آیا خسارتی که به پدید آورنده اثر ادبی در اثر سرقت و پخش آثار وی وارد شده است قابل مطالبه است ؟
بله، شخصی که این جرم را مرتکب میشود باید خسارتی که از ارتکاب آن به دیگران وارد شده است را نیز جبران کند. چنانچه متخلف این جرم شخص حقوقی باشد این خسارت از اموال شخص حقوقی پرداخت میشود اگر دارایی شخص حقوقی کافی نباشد، باقی مانده آن، از دارایی شخص مرتکب جرم پرداخت میشود.
حقوق مالکیت صنعتی
به حقوقی گفته میشود که به صاحب اختراع یا ابتکار جدید تعلق میگیرد که آن اختراع قبلاً در صنعت وجود نداشته است و برای اشخاص عادی در آن فن و حرفه معلوم و آشکار نباشد. اداره مالکیت صنعتی به صاحب آن، برای حمایت از اختراع وی، گواهی اختراع اعطا میکند تا مخترع بتواند از حقوق انحصاری آن بهرمند گردد.
آیا حقوق مالکیت صنعتی قابل انتقال است؟
بله، این حقوق قابل واگذاری به غیر میباشد و همچنین این حقوق به ارث نیز میرسند.
مراحل دریافت گواهی اختراع و مدارک مورد نیاز آن چیست ؟
شخص مخترع باید اظهارنامه ای به اداره مالکیت صنعتی بدهد. در آن اظهار نامه باید موضوعی را که میخواهد از آن حمایت شود را تعیین نماید. این اظهارنامه به فارسی تنظیم میشود و خلاصه ای از توصیف ادعا و اختراع فرد نیز در آن نوشته میشود. این توصیف باید گویا باشد به نحوی که برای اشخاص عادی نیز قابل درک باشد. متقاضی میتواند در اظهارنامه خود حق تقدم مقرر در کنوانسیون پاریس را نیز درخواست نماید. اظهارنامه به امضا وی برسد و همچنین تاریخ نیز در آن درج شده باشد.
پس از آن اداره مالکیت صنعتی مدارک را بررسی و چنانچه مطابق قانون باشد، گواهی ثبت اختراع را به پدید آورنده آن، اعطا میکند.
ثبت اختراعات و علائم تجاری
مقررات مربوط به ثبت علائم و اسم تجاری که با نام عرفی برند معروف است در چند ماده از قانون تجارت و بصورت مفصل در قانون ثبت اختراعات و طرح های صنعتی و علائم تجاری مصوب ۱۳۸۶ و آیین نامه اجرای آن مصوب ۱۳۸۷ آمده است. به طور مفصل و دقیق در این قانون مقررات مربوطه توضیح داده شده است.
اختراع چیست؟
اختراع نتیجه فکر فرد یا افراد است که برای اولین بار فرایند یا فرآورده ای خاص را ارائه میکند و مشکلی را در یک حرفه، فن، فناوری، صنعت و مانند آنها حل مینماید.
به موجب ماده ۲ قانون ثبت اختراعات، طرح های صنعتی و علائم تجاری مصوب ۱۳۸۶ اختراعی قابل ثبت است که حاوی ابتکار جدید و دارای کاربرد صنعتی باشد.
اظهارنامه ثبت اختراع به اداره مالکیت صنعتی داده میشود.
علامت تجاری چیست؟
علامت یعنی هر نشان قابل رویتی که بتواند کالا یا خدمات اشخاص حقیقی یا حقوقی را از هم متمایز سازد.
علامت جمعی چیست؟ هر نشان قابل رویتی که با عنوان علامت جمعی در اظهارنامه ثبت معرفی شود و بتواند مبداً و یا هر گونه خصوصیات دیگر مانند کیفیت کالا یا خدمات اشخاص حقیقی و حقوقی را که از این نشان تحت نظارت مالک علامت ثبت شده جمعی، استفاده میکنند متمایز سازد.
اسم تجاری چیست؟
اسم یا نام تجاری یعنی اسم و عنوانی که معرف و مشخص کننده شخص حقیقی یا حقوقی باشد.
ثبت اظهارنامه علامت
ماده ۳۱ این قانون مقرر میدارد حق استفاده انحصاری از یک علامت به کسی اختصاص دارد که آن علامت را طبق مقررات این قانون به ثبت رسانده باشد.
اظهارنامه ثبت علامت به همراه نمونه علامت و فهرست کالاها یا خدماتی که ثبت علامت برای آن درخواست شده به اداره مالکیت صنعتی تسلیم میشود. هرگاه اداره مالکیت صنعتی تشخیص دهد که شرایط مندرج در قانون ثبت اختراعات و طرح های صنعتی و علائم تجاری رعایت شده است علامت را ثبت کرده و آگهی مربوط به ثبت آن را منتشر و گواهینامه ثبت را به نام متقاضی صادر مینماید.
مدت اعتبار علامت و اسم تجاری
مدت اعتبار ثبت علامت، ده سال از تاریخ تسلیم اظهارنامه ثبت آن می باشد. این مدت با درخواست مالک آن برای دوره های متوالی ده ساله با پرداخت هزینه مقرر، قابل تمدید است.
مدت استفاده انحصاری از اسم تجاری پنج سال است. اسم تجاری و علامت تجاری هر دو قابل نقل و انتقال است.
به موجب ماده ۵۷۸ قانون تجارت، اسم تجاری ثبت شده را هیچ شخص دیگری نمیتواند اسم تجاری خود قرار دهد هر چند اسم تجاری ثبت شده با اسم خانوادگی او یکی باشد. به موجب ماده ۴۰ قانون ثبت اختراعات و طرح های صنعتی و علائم تجاری استفاده از هر علامت که در ایران ثبت شده باشد، توسط هر شخص غیر از مالک علامت، مشروط به موافقت مالک آن می باشد.
موارد فوق الذکر نمونه هایی از موضوعاتی است که در تخصص وکیل ثبت شرکت و برند می باشد. گروه حقوقی دادهومان با تشکیل تیم حقوقی وکلای متخصص و با سابقه در امور ثبت شرکتها و برند اقدام به ارائه خدمات حقوقی وکالت و مشاوره حقوقی در این زمینه مینماید.
