دعوای مطالبه وجه زمانی مطرح می شود که شخصی وجه نقد از دیگری طلبکار است و بدهکار از پرداخت آن خودداری مینماید. شرایط این دعوا در زیر توضیح داده می شود.
مرکز تخصصی وکالت و مشاوره حقوقی بنیاد وکلای دادهومان
جهت مشاوره با وکیل مطالبه وجه
با شماره تلفن زیر تماس حاصل نمایید
شرایط دعوای مطالبه وجه
مطالبه وجه مستند به هر دلیلی باشد وجود شرایط زیر لازم و ضروری است. در صورت وجود کلیه شرایط ذیل طلبکار میتواند نسبت به طرح دعوای مطالبه وجه اقدام نماید.
حال بودن دین
دینی که بدهکار به طلبکار دارد نباید دارای مدت باشد و یا چنانچه مدت دارد باید موعد آن فرا رسیده باشد. قبل از رسیدن موعد پرداخت طلب مدیون تکلیفی به پرداخت دین ندارد بنابراین امکان الزام وی به پرداخت هم وجود ندارد.
وجود سند و مدرکی که بتواند دین را اثبات کند
یکی دیگر از ارکان این دعوا وجود مدرکی بر اثبات ادعای شخص طلبکار است که بتواند به استناد آن ادعای خود را به اثبات برساند. مانند چک، سفته، قرارداد عادی، پرینت حساب بانکی
باقی بودن طلب و عدم سقوط تعهد
چنانچه بدهکار بدهی خود را به طلبکار پرداخت کرده باشد و یا طلبکار ذمه بدهکار را از پرداخت طلب بری کرده باشد دیگر آن طلب قابل مطالبه نیست. زیرا تعهد بدهکار به پرداخت دیگر از بین رفته است.
مطالبه وجه به استناد اسناد تجاری
اسناد تجاری به دلائل شرایط و ویژگی های خاصی که دارد مطالبه وجه را آسان تر میکنند. به همین دلیل افراد اکثرا چنانچه طلبی از شخصی داشته باشند و یا معامله ای بخواهند با یکدیگر منعقد کنند و ضمن آن تعهد به پرداخت وجه نقدی را نمایند از اسناد تجاری چک یا سفته استفاده میکنند.
مطالبه وجه چک
چک یکی از اسناد تجاری است که نشان دهنده بدهی یک شخص به شخص دیگر است. چک رایج ترین سند تجاری است که در بین مردم رد و بدل میشود. چناچه وجه چک توسط صادر کننده آن پرداخت نشود دارنده باید دعوی مطالبه وجه چک علیه صادر کننده و دیگر مسئولان سند تجاری در دادگاه اقامه کند.
مطالبه وجه سفته
یکی دیگر از اسناد تجاری سفته می باشد که در میان مردم رایج است. سفته نیز مانند چک مزایایی دارد که دارنده آن میتواند در صورت رعایت شرایطی از آنها استفاده نماید.
مطالبه وجه سفته حسن انجام کار
اکثر شرکتها و مراکز خصوصی هنگام استخدام کارمندان سفته ای از آنها دریافت میکنند جهت تضمین برای حسن انجام کار تا چنانچه از اقدام آنها خسارتی به شرکت وارد شد، شرکت بتواند خسارت را از محل سفته جبران نماید.
چند نکته در این خصوص از دیدگاه وکیل مطالبه وجه قابل ذکر است:
۱-حتما در سفته باید نوشته شود که مربوط به قرارداد کاری می باشد و بابت حسن انجام کار نزد کارفرما امانت است.
۲-حتما شماره سفته در قرارداد باید ذکر شود تا کارفرما نتواند از آن سفته سوء استفاده کند.
باید توجه داشت مطالبه وجه این گونه سفته ها در صورتی امکان پذیر است که کارفرما ثابت نماید صادر کننده سفته در انجام تعهدات خود تخلف نموده است و در اثر این تخلف خسارتی به کارفرما وارد شده است.
مطالبه وجه به استناد اسناد غیر تجاری
زمانی که طرفین نوشته ای را بین خود تنظیم میکنند که به موجب آن یکی از طرفین متعهد می شود در موعد مقرر وجهی را به طرف دیگر پرداخت کند چنانچه وجه در موعد مقرر پرداخت نشود ، شخصی که تعهد به نفع او شده است میتواند به موجب آن نوشته یا سند عادی علیه متعهد دعوای مطالبه وجه مطرح نماید.
تفاوت مطالبه وجه با سند تجاری و غیر تجاری
اسناد تجاری نسبت به اسناد غیر تجاری امتیازاتی دارند که این اسناد تجاری را متمایز میکند. به همین جهت تمایل عمومی به استفاده از اسناد تجاری بیشتر است. در زیر به برخی از تفاوتهای اساسی این اسناد اشاره می نماییم.
مطالبه خسارت تاخیر تادیه
چنانچه شخصی به موجب سند عادی دینی را به عهده گرفته و دین خود را پرداخت نکند، متعهد له جهت دریافت خسارت تاخیر تادیه خود باید طلب خود را از وی مطالبه نماید و از تاریخی که مطالبه کرده است خسارت تاخیر به وی تعلق میگیرد. جهت مطالبه یا باید اظهارنامه ای به متعهد ارسال نماید و یا اینکه طلب خود را به موجب دادخواست مطالبه نموده و در ضمن آن صدور حکم بر خسارت تاخیر تادیه را نیز تقاضا نماید.
طبق اعلام وکیل مطالبه وجه چنانچه مستند دعوا برای مطالبه وجه چک باشد خسارت تاخیر تادیه از تاریخ سررسید چک به دارند تعلق میگیرد و نیازی به مطالبه جداگانه ندارد. در سفته نیز مطالبه با واخواست سفته یا تقدیم دادخواست صورت میگیرد.
تامین خواسته بدون پرداخت خسارت احتمالی
چنانچه طلبکار به موجب سند تجاری دعوای مطالبه وجه اقامه کند میتواند بدون پرداخت خسارت احتمالی اموال مدیون را توقیف کند. در صورتی که در مطالبه وجه با سند غیر تجاری باید خسارت احتمالی که دادگاه تعیین مینماید به صندوق دادگستری واریز نماید.
تضامنی بودن مسئولیت صادرکننده و سایر مسئولان
چنانچه مطالبه وجه از طریق اسناد تجاری صورت گیرد همه مسئولان اعم از صادر کننده و ظهر نویس و ضامن، مسئول پرداخت مبلغ به دارنده می باشند. اما در اسناد غیر تجاری مسولیت تضامنی نیست.
در زیر نمونه هایی از مطالبه وجه به استناد اسناد عادی غیر تجاری را ذکر میکنیم
مطالبه وجه به استناد قرارداد
زمانی که طرفین قراردادی را منعقد مینمایند و در آن قرارداد شخصی متعهد به پرداخت مبلغی مشخص به دیگری می شود متعهد له میتواند دعوای مطالبه وجه به استناد آن قرارداد را طرح و اقامه نماید.
مطالبه وجه ثمن قرارداد
زمانی که فروشنده، مالی اعم از خودرو یا ملک یا کالایی را مطابق قرارداد به خریدار میفروشد، خریدار متعهد میشود مبلغی را در مقابل آن به فروشنده بپردازد چنانچه خریدار از پرداخت ثمن خودداری کند، فروشنده با استناد به قراردادی که بین آنها منعقد شده است میتواند ثمن را مطالبه نماید و علیه خریدار دعوای مطالبه وجه مطرح نماید.
مطالبه خسارت وجه التزام قرارداد
گاهی در ضمن قرارداد طرفین شرطی را درج میکنند مقرر میدارند در صورت تخلف از آن شرط متخلف باید مبلغ مشخصی را به طرفی که شرط به نفع وی شده است پرداخت کند. به این شرط وجه التزام قراردادی می گویند.
به طور مثال طرفین در معامله ملکی اینگونه شرط میکنند که چنانچه طرف قرارداد نتواند در موعد مشخص ثمن قرارداد را پرداخت نماید باید مبلغی را به عنوان خسارت به فروشنده بپردازد به این مبلغ وجه التزام قراردادی میگویند. فروشنده در صورت تخلف خریدار از این شرط میتواند دعوای مطالبه خسارت وجه التزام قرارداد را طرح نماید.
مطالبه وجه با فاکتور
چنانچه شخصی کالایی را به فروش برساند و برای آن فاکتوری صادر بنماید و کالا را به خریدار تحویل دهد اما خریدار از پرداخت وجه فاکتور خودداری نماید، فروشنده میتواند وجه کالای خود را به استناد فاکتور از خریدار مطالبه نماید.
مطالبه وجه با رسید بانکی
گاهی پیش می آید که شخصی مبلغی را جهت قرض یا هر عنوان دیگر به حساب دیگری واریز می نماید و قرارداد کتبی بین طرفین تنظیم نمی شود و تنها سندی که وجود دارد، همان پرینت حساب بانکی است. در این موارد طلبکار باید دلائل کافی به همراه پرینت بانکی خود به دادگاه ارائه نماید که این پرداخت به عنوان قرض یا امانت یا عقدی بوده است که بر مبنای آن استرداد وجه را توجیه نماید.
مطالبه وجه به استناد شهادت شهود
زمانی که شخصی مبلغی را در حضور شهودی به دیگری پرداخت نموده است و هیچ سندی بین طرفین تنظیم نشده است. طلبکار میتواند با تنظیم استشهادیه دعوای مطالبه وجه را در دادگاه مطرح نماید و ادعای خود را در دادگاه با شهادت شهود به اثبات برساند.
مرجع صالح برای طرح دعوای مطالبه وجه
مرجه تقدیم دادخواست برای مطالبه وجه دادگاه یا شورای حل اختلاف میباشد. با توجه به میزان وجه مورد مطالبه در هر یک از مراجع زیر قابل طرح و اقامه است. در مواردی نیز مراجع اجرایی اداره ثبت صالح به صدور اجرائیه میباشند که در زیر توضیح داده میشود.
مطالبه وجه از طریق دادگاه
طلبکار میتواند دادخواست خود را چنانچه مبلغ آن بالای بیست میلیون تومان است در دادگاهی که خوانده یا همان بدهکار در حوزه آن اقامت دارد، مطرح نماید.
مطالبه وجه از طریق شورای حل اختلاف
چنانچه مبلغ مورد مطالبه ابیست میلیون تومان یا کمتر از آن باشد مرجع صالح به رسیدگی، شورای حل اختلاف محل سکونت خوانده است.
مطالبه وجه از طریق اجرای ثبت
در برخی موارد میتوان به جای دادگاه، به اجرای ثبت نیز مراجعه نمود. مانند مطالبه وجه چک که هم از طریق دادگاه و هم از طریق اجرای ثبت امکان پذیر است. در خصوص مطالبه وجه اسناد رسمی نیز میتوان از طریق اجرای ثبت اقدام نمود.
مطالبه وجه چقدر طول میکشد
طبق اعلام وکیل مطالبه وجه، مدت زمان طرح هر دعوا بستگی به مرجعی که در آن رسیدگی میشود متفاوت است. همچنین اینکه طرف مقابل شما به آرای صادره اعتراض نماید یا نه در طول دادرسی تاثیر میگذارد. گاهی طرف مقابل دعوا اقداماتی انجام میدهد که بلادلیل باعث اطاله دادرسی میشود. به طول کلی مدتی حدود شش ماه تا یک سال ممکن است به نتیجه رسیدن این دعوا زمان ببرد.
تامین خواسته
چنانچه طلبکار بخواهد در ابتدای تقدیم دادخواست خود به دادگاه یا شورای حل اختلاف اموال بدهکار را تا میزان طلب خود توقیف نماید باید درخواستی تحت عنوان تامین خواسته به همراه دادخواست اصلی خود یا دادخواست جداگانه تقدیم نماید.
طبق اعلام وکیل مطالبه وجه چنانچه مطالبه وجه به استناد اسناد تجاری باشد دادگاه از وی خسارت احتمالی اخذ نمی نماید اما چنانچه مستند وی سند عادی یا شهادت شهود باشد باید مبلغی را به عنوان خسارت احتمالی در صندوق دادگستری سپرده نماید تا چنانچه دعوای وی رد شود و از توقیف اموال خوانده خسارتی به وی وارد شود از محل وجه خسارت احتمالی، خسارت خوانده جبران شود. وجه خسارت احتمالی در صورت صدور حکم به نفع طلبکار پس از اجرای حکم عودت داده میشود.
هزینه دادرسی دعوای مطالبه وجه
بنا بر اعلام وکیل مطالبه وجه هزینه دادرسی دعوای مطالبه وجه به دلیل اینکه خواسته مالی است سه و نیم درصد مبلغ خواسته میباشد. این مبلغ هنگام طرح دادخواست توسط خواهان در دفتر خدمات الکترونیک قضایی محاسبه و پرداخت میشود.
