وکیل کلاهبرداری، کلاهبرداری را جرمی تعریف می کند که در آن شخص با توسل به وسایل متقلبانه و فریب دیگری مالی را از وی میبرد. بنابراین صرف گفتن دروغ یا فریب ساده نمیتواند کلاهبرداری تلقی شود. بلکه اولاً فریب باید با توسل به وسائل متقلبانه صورت پذیرد و در نتیجه این مانور متقلبانه، مال دیگری برده شود.
جرم کلاهبرداری
هر جرمی دارای ۳ عنصر تشکیل دهنده است عناصر جرم کلاهبرداری از قرار زیر میباشد:
عنصر قانونی
یعنی آن عمل به موجب قانون جرم شناخته شود و در مورد کلاهبرداری ماده 1 قانون تشدید مجازات مرتکبین ارتشا و اختلاس و کلاهبرداری است.
عنصر مادی
عنصر مادی در جرم کلاهبرداری به کار بردن وسایل متقلبانه برای فریب دیگری و در نهایت بردن مال وی میباشد. بنابراین مجرم باید با وسائل متقلبانه عملی را انجام دهد که آن عمل باعث فریب شخص شود و مال وی را ببرد. طبق نظر وکیل کلاهبرداری اگر شخصی را فریب دهد ولی مالی از وی نبرد یا ارزش اقتصادی برای آن مال متصور نباشد جرم کلاهبرداری محقق نشده است. یا اگر بدون مانور متقلبانه و بدون توسل به وسائل متقلبانه مثل مهر جعلی یا سند جعلی یا کارت جعلی، مالی را ببرد باز هم عنوان جرم نمیتواند کلاهبرداری باشد.
عنصر روانی
یکی دیگر از عناصر جرم عنصر روانی یا همان داشتن سوء نیت است. یعنی مجرم باید با قصد و نیت سوء این کارها را انجام دهد و به صورت غیر عمدی و ناآگاهانه نباشد.
مصادیق کلاهبرداری
قانونگذار در ماده ۱ قانون تشدید مجازات مرتکبین ارتشا و اختلاس و کلاهبرداری مصادیقی از جرم کلاهبرداری را بیان کرده که تمثیلی میباشند و عبارتند از:
کسی مردم را به وجود تجارتخانه ها یا کارخانه ها یا موسسات موهوم فریب دهد
مثلا شخصی خود را صاحب نمایندگی از یک شرکت بزرگ معرفی نمابد. مجوز فعالیت و سربرگ و مهر آن شرکت را جعل نماید و مردم را فریب داده و ترغیب به سرمایه گذاری در آن شرکت نماید و بدینوسیله اموال آنها را ببرد.
کسی مردم را به داشتن اختیارات واهی فریب دهد
شخصی خود را سرهنگ بازنشسته معرفی کند و ادعا نماید به واسطه آشنایی و نفوذی که در نظام وظیفه دارد میتواند معافیت سربازی بصورت قانونی برای دیگران تحصیل نماید و با جعل کارت و عنوان سرهنگ و فریب اشخاص، وجوهی را از آنها دریافت نماید. علاوه بر اینکه تک تک اقدامات این شخص عناوین مجرمانه متعددی دارد، مجموع اقدامات وی نیر کلاهبرداری محسوب میشود.
امیدوار نمودن مردم به امور غیر واقعی
مثلا شخصی با استفاده از مدارک جعلی و ساختگی، شیوع یک بیماری را در یک منطقه بیش از حد جلوه دهد و مردم آن منطقه را به وحشت بیاندازد و بدین وسیله دارو و واکسن آن بیماری را به قیمت گزافی به ساکنین آن منطقه بفروشد.
به کار بردن اسم و عنوان مجعول
گاهی پیش می آید که شخصی خود را صاحب یک عنوان دولتی یا غیر دولتی معرفی میکند مثلا پزشک یا مهندس یا قاضی معرفی و با اختیار کردن یک اسم و عنوان مجعول از دیگران کلاهبرداری میکند.
انتقال مال غیر و در حکم کلاهبرداری
طبق مصاحبه با وکیل کلاهبرداری یک نکته در مورد کلاهبرداری این است که قانونگذار برخی از اقدامات مجرمانه را در حکم کلاهبرداری دانسته و مجازات مقرر برای کلاهبرداری را برای آن اقدامات مجرمانه تعیین نموده است. بطور مثال به موجب قانون انتقال مال غیر مصوب ۱۳۰۸ اگر شخصی بدون داشتن حق، مال دیگری را بفروشد یا اجاره دهد در حکم کلاهبردار محسوب میشود و مجازات مقرر برای کلاهبرداری در مورد وی اعمال می شود.
مجازات کلاهبرداری چیست؟
به موجب ماده ۱ قانون تشدید مجازات مرتکبین ارتشاء و اختلاس و کلاهبرداری مرتکب جرک کلاهبرداری علاوه بر رد اصل مال به صاحبش، به حبس از یک تا هفت سال و پرداخت جزای نقدی، معادل مالی که اخذ کرده است محکوم میشود.
برای شکایت کلاهبرداری چه باید کرد
شاکی یا مال باخته در ابتدا باید شکوائیه تنظیم و دلایل و مستندات شکایت خود را بیان نماید. در شرح شکایت خود اعلام نماید که اقدامات و عملیات مجرمانه مشتکی عنه چگونه واقع شده است. مهمترین قسمت در طرح شکایت کیفری کلاهبرداری بیان عناصر متقلبانه اعمال ارتکابی مشتکی عنه است. مشتکی عنه در صورتی محکوم به جرم کلاهبرداری میشود که با توسل به عملیات متقلبانه مال دیگری را برده باشد. مضافاً شاکی باید در شکوائیه اعلام نماید که چقدر مال از وی برده شده است. پس از تنظیم شکوائیه شاکی جهت تقدیم درخواست خود باید به یکی از دفاتر ارائه خدمات الکترونیک قوه قضائیه مراجعه نماید.
شکایت کلاهبرداری چقدر طول می کشد
طبق اعلام وکیل کلاهبرداری طول زمان رسیدگی به عموامل مختلفی از جمله تکمیل مستندات و دلایل پرونده و حضور یا عدم حضور مشتکی عنه و اقدامات وی در جهت اطاله رسیدگی بستگی دارد. بطور کلی شکایت کلاهبرداری بین شش ماه تا یک سال طول میکشد. اگر پرونده دارای پیچیدگی های خاصی باشد ممکن است این مدت بیشتر هم باشد.
