نهاد خانواده یکی از مهمترین نهاد های جامعه است. به دلیل حساسیت این نهاد و تفاوت بارزی که اینگونه دعاوی با دعاوی دیگر دارند برخورداری از یک وکیل خانواده آگاه و دلسوز می تواند اهمیت بسیاری دارد. وکیل متخصص خانواده وکیلی است که به صورت تخصصی در حوزه دعاوی خانواده نظیر طلاق و مطالبه مطالبه و نظایر آن به فعالیت می پردازد.
مرکز تخصصی وکالت و مشاوره حقوقی دادهومان
جهت مشاوره با وکیل خانواده
با شماره تلفن زیر تماس حاصل نمایید
وکیل خانواده خوب کیست؟
وکیل خانواده خوب دارای ویژه گی هایی است که به برخی از مهمترین آنها اشاره میکنیم
وکیل خانواده باید دلسوز باشد
بهترین وکیل خانواده وکیلی است که طرفین را ابتدا به سوی صلح و سازش سوق دهد و سعی در اصلاح امور زوجین داشته باشد. با آگاهی کامل به حقوق زوجین و جایگاه آنان و با ارائه مشاوره حقوقی صحیح، آنان را در طی این مسیر دشوار راهنمایی نماید. چنانچه ادامه زندگی مشترک برای آنها امکان پذیر نمی باشد سعی کند با کمترین آسیب و تنش از یکدیگر جدا شوند.
وکیل خانواده باید از قوانین خانواده آگاه باشد
وکیل خوب در زمینه خانواده باید از کلیه مسائل حقوقی امور خانواده آگاهی کامل و به روز داشته باشد و با داشتن تجربه کافی در امور خانواده مشاوره حقوقی کاملی را در اختیار موکل قرار دهد و مزایا و معایب اقدامات حقوقی را به اطلاع موکل برساند تا موکل بتواند انتخاب صحیح و کاملی را انجام دهد.
وکیل خانواده باید اسرار موکل را حفظ کند
حفظ اسرار موکل یکی از مهمترین وظائف یک وکیل خوب است و در دعاوی خانواده این وظیفه بیشتر از موارد دیگر مورد نیاز است. یک وکیل خانواده خوب، هیچ گاه اسرار و رموزی که موکلش پیش او بازگو نموده را در اختیار طرف مقابل قرار نمیدهد و اشخاص دیگر قرار نمیدهد و همیشه منافع و صلاح موکل خود را در نظر میگیرد.
وکیل خانواده چه خدماتی را ارائه میدهد؟
قواعد حاکم بر روابط خانوادگی در چند حوزه قابل بررسی است. روابط بین زوجین از یک طرف و روابط بین پدر و مادر با فرزندان حوزه دیگر حقوق خانواده هست. تکالیف مالی و غیر مالی در روابط بین زوجین با نکاح یا همان ازدواج به وجود می آید. زن و شوهر به میل و رضایت خود تن به انعقاد عقد ازدواج میدهند. اعم از اینکه از آثار این عقد به طور کامل آگاهی داشته یا نداشته باشند. هنگام تنظیم و امضای سند ازدواج مسئولیتهای قانونی این عقد به طور کامل در این سند نوشته نمیشود. به عبارتی، قانون مسئولیتهای قانونی این عقد را معین کرده و به زوجین تحمیل مینماید.
بنابراین اگر میخواهید به زودی ازدواج کنید یا اینکه ازدواج کرده اید توصیه ما این هست یک نگاه اجمالی هم به مسولیتهای قانونی عقد ازدواج داشته باشید. ما در این قسمت به این روابط مالی و غیر مالی زوجین اشاره میکنیم و مسائل و دعاوی مطروحه توسط زوجین علیه یکدیگر را از نگاه یک وکیل خانواده که سالها با این موضوعات سرکار داشته است مورد بررسی قرار میدهیم.
طلاق
موضوعی که اکثر دعاوی مطروحه بین زوجین را به خود اختصاص میدهد و بسیار پیچیده و حائز اهمیت است موضوع طلاق زوجین میباشد. طلاق پایان قانونی زندگی مشترک زوجین میباشد. زن و مرد برای پایان دادن به رابطه خود به طور قانونی آن را ثبت میکنند تا از آثار آن برخوردار شوند.
طلاق از نظر قانونی به سه نحو درخواست میشود:
طلاق توافقی
آسانترین و کم هزینه ترین و سریع ترین روش طلاق، طلاق توافقی میباشد به طور کلی طلاق توافق به دو روش انجام میگیرد که در زیر به تفکیک توضیح داده میشود:
طلاق توافقی با حضور زوجین
زمانی است که که زن و مرد هر دو تصمیم به جدایی از یکدیگردارند و امکان ادامه زندگی مشترک برای آنها وجود ندارد و در خصوص کلیه حقوق و تکالیف مالی با هم توافق دارند. در این نوع از طلاق پروسه جدایی سریعتر و آسانتر است.
در این نحوه طلاق، زن و مرد باید در مورد کلیه حقوق مالی اعم از مهریه و نفقه و اجرت المثل و جهیزیه توافق کنند. اگر فرزند مشترکی دارند در مورد، حضانت فرزند نیز با هم به توافق برسند. در این نوع از طلاق، پیش از مراجعه به دادگاه، زوجین باید به مراکز مشاوره معرفی شده، ۹ جلسه مراجعه و گواهی از آنها اخذ نمایند و به همراه مدارک دیگر از جمله سند ازدواج و شناسنامه زوجین به دادگاه مراجعه نمایند.
وکالت زن در طلاق توافقی
در این روش زن حق طلاق را طی یک سند رسمی که در دفاتر اسناد رسمی تنظیم شده است گرفته است. زن میتواند با اعطای وکالت به وکیل دادگستری، خود را مطلقه سازد. در این مورد بدون نیاز به حضور زوج، طلاق انجام خواهد شد.
متن وکالتنامه تنظیمی در دفاتر اسناد رسمی برای این طلاق نیازمند رعایت شرایطی میباشد که حتما باید رعایت شود تا زوجه بتواند بدون نیاز به حضور زوج خود را مطلقه سازد. از جمله این موارد وکالت در صلح و سازش، قبول بذل مهریه، اسقاط حق تجدیدنظر خواهی و فرجام خواهی زوج و وکالت در توکیل و اسقاط حق عزل وکیل میباشد. زیرا از آنجایی که طلاق قابل اعتراض در مراجع بالاتر از جمله تجدیدنظر و فرجام میباشد اسقاط این حق نیز در وکالتنامه باید درج شود. همچنین از آنجا که فقط وکیل دادگستری در دادگاه میتواند به وکالت از مرد اقدام نماید و زن نمیتواند با آن وکالتنامه مستقیما خود را مطلقه سازد درج حق توکیل به غیر در وکالتنامه نیز الزامی میباشد. در غیر اینصورت استفاده از وکالتنامه، برای زن غیرممکن خواهد بود.
مرد میتواند این وکالت را در ازای بخشش مهریه به زن بدهد. در برخی موارد نیز این وکالت با حفظ حقوق مالی زن داده میشود یعنی بدون بخشیدن مهریه.
طلاق از طرف مرد
در قانون حق طلاق با مرد است. بنابراین مرد میتواند هر زمان که بخواهد بدون نیاز به دلیل، با پرداخت کلیه حقوق مالی زن، اعم از مهریه و نفقه و اجرت المثل، زن خود را طلاق دهد. اگر تقاضای طلاق از طرف مرد باشد بر اساس قانون و شروط عقدنامه اگر مرد دلیل موجهی برای طلاق نداشته باشد زن میتواند از دادگاه تقاضا کند که نصف دارایی مشترک بعد از ازدواج نیز به او پرداخت شود.
طلاق از طرف زن
زن فقط در صورت اثبات عسروحرج میتواند از دادگاه درخواست طلاق نماید. موارد عسروحرج در ماده ۱۱۳۰ قانون مدنی آمده است. بنابراین برای اینکه زن بتواند از همسر خود جدا شود باید دلائل قانع کننده ای به دادگاه ارائه دهد و عسرو حرج خود را ثابت نماید. بنابراین چنانچه بدون دلیل موجه از دادگاه تقاضای طلاق کند درخواست وی رد خواهد شود.
موارد عسروحرج زن در قانون
ترک زندگی خانوادگی توسط زوج برای مدت معین بدون عذر موجه.
اعتیاد به مواد مخدر یا ابتلاء به مشروبات الکی که به اساس زندگی خانوادگی خلل وارد آورد.
ضرب و شتم زوجه از ناحیه زوج.
موارد دیگر در مطالب آتی بیان خواهد شد.
تعیین تکلیف حقوق مالی و غیر مالی در طلاق
بر اساس ماده ۲۹ قانون حمایت خانواده مصوب ۱۳۹۱ دادگاهی که به دعوای طلاق رسیدگی مینماید ضمن رای خود تکلیف جهزیه، مهریه و نفقه زن و اطفال و حمل را معین و همچنین اجرت المثل ایام زوجیت زن را مطابق تبصره ماده ۳۳۶ قانون مدنی تعیین و در مورد حضانت و نگهداری اطفال و نحوه پرداخت هزینه های حضانت و نگهداری تصمیم مقتضی اتخاذ مینماید. همچنین دادگاه باید ترتیب، زمان و مکان ملاقات طفل با پدر و مادر و سایر بستگاه را تعیین نماید. ثبت طلاق موکول به تادیه حقوق مالی زوجه است.
مهریه
اصلی ترین حقوق مالی زوجین مهریه است. در زیر متداولترین سوالاتی که از وکیل خانواده تیم حقوقی دادهومان در خصوص مهریه پرسیده شده است پاسخ داده میشود:
تکلیف به دادن مهریه از چه زمانی شروع میشود؟
بر اساس ماده ۱۱۰۲ قانون مدنی همین که ازدواج به طور صحیح واقع شد، روابط زوجیت بین طرفین موجود و حقوق و تکالیف زن و شوهر در مقابل همدیگر بر قرار میشود. با این ترتیب تکلیف به دادن مهر از تاریخ ازدواج شروع میشود.
بیشترین دعاوی که بین زوجین مطرح میشود راجع به مهریه است. به موجب ماده ۱۰۷۸ قانون مدنی هر چیزی که ارزش اقتصادی داشته باشد و اشخاص بتوانند مالک آن شوند میتوان به عنوان مهریه قرار داد. به موجب ماده ۱۰۸۲ قانون مدنی به محض اینکه عقد نکاح منعقد شد و زوجین در دفتر ازدواج عقد نامه را امضا نمودند زن مالک مهر تعیین شده در عقد میشود و بلافاصله میتواند آن را مطالبه کند.
در عقد موقت مهریه لزوما باید تعیین شود و مانند عقد دائم به محض وقوع عقد، زن میتوان مهریه خود را مطالبه کند.
نحوه مطالبه مهریه چگونه است ؟
مهریه از دو طریق قابل مطالبه است:
مطالبه مهریه از طریق دادگاه
روش اول از طریق ارائه دادخواست به دادگاه میباشد که دادگاه پس از بررسی، رای به پرداخت مهریه صادر مینماید.
مطالبه مهریه از طریق اجرای ثبت
روش دوم، مطالبه مهریه از طریق اجرای اداره ثبت میباشد. از آنجا که سند ازدواج یک سند رسمی است میتوان مفاد آن را از طریق اداره اجرای اسناد رسمی به اجرا گذاشت. بدون اینکه نیازی به رعایت تشریفات رسیدگی در دادگاه باشد. در حقیقت راهی بسیار کوتاه برای مطالبه مهریه است. البته زمانی مفید است که اموال قابل توقیف از زوج وجود داشته باشد یا زوجه بخواهد سریعا زوج را ممنوع الخروج نماید. ولیکن ایراد مطالبه مهریه از طریق اداره ثبت این است که در صورتی که مالی از زوج به دست نیاید امکان جلب وی وجود ندارد.
نفقه
مورد دیگری که بین زوجین مطرح میشود و سوال خیلی از عزیزان از وکلای ما میباشد راجع به نفقه زوجه است. بر اساس ماده ۱۱۰۶ قانون مدنی در عقد دائم نفقه زن بر عهده شوهر است. از زمان امضای عقد ازدواج در محضر تکلیف پرداخت نفقه بر عهد مرد قرار میگیرد. اعم از اینکه زوجین زندگی مشترک را شروع کرده تا نکرده باشند. بنابراین بعد از وقع عقد ازدواج حتی اگر زن هنوز در خانه پدری خود باشد نفقه آن بر عهده شوهر است.
نفقه به موجب ماده ۱۱۰۷ قانون مدنی عبارت است از همه نیازهای متعارف و متناسب با وضعیت زن از قبیل مسکن، لباس، غذا، اثاث منزل و هزینه های پزشکی و بهداشتی و حتی خدمتکار در صورت عادت زن و یا احتیاج وی به واسطه مریض بودن است. بنابراین همانطور که در این ماده آمده تکلیف تهیه اثاث منزل نیز بر عهده مرد است و از لحاظ قانونی زن تکلیفی بر آوردن جهیزیه ندارد.
در صورتی که شوهر نفقه زن را که موارد آن در بالا ذکر شد تهیه ننماید و هزینه های زندگی وی را پرداخت نکند زن دو راه برای اقدام حقوقی در این خصوص دارد:
دعوای حقوقی مطالبه نفقه
هر کدام از این راهها آثار خاص خود را دارد. در دعوای حقوقی آنچه مورد حکم دادگاه قرار میگیرد تعیین میزان نفقه توسط کارشناس و محکومیت شوهر به پرداخت آن است.
طرح شکایت کیفری عدم پرداخت نفقه
آنچه که در شکایت کیفری عدم پرداخت نفقه مورد حکم قرار میگیرد محکومیت شوهر به حبس به جهت عدم پرداخت نفقه است. بنابراین در اقدام کیفری حکمی مبنی بر الزام شوهر به پرداخت نفقه صادر نمیشود.
اجرت المثل ایام زوجیت
یکی دیگر از حقوق مالی زوجه اجرت المثل ایام زوجیت میباشد. زوجه برای انجام امور و کارهایی که در منزل زوج انجام داده از قبیل نگهداری فرزندان، شستن لباس یا ظروف و… که شرعاً و قانوناً از جمله وظایف وی به حساب نمی آید میتواند از زوج مطالبه دستمزد نماید. زیرا درست است که عرفاً در منزل مشترک، زوجه این مسئولیت ها را عمدتاً برعهد میگیرد ولی به لحاظ شرعی و قانونی از جمله وظایف او در زندگی مشترک تلقی نمیشود.
بر اساس ماده ۳۳۶ قانون مدنی هر گاه کسی بر حسب امر دیگری اقدام به عملی نماید که عرفاً برای آن عمل اجرتی بوده و یا آن شخص عادتاً مهیای آن عمل باشد عامل (عمل کننده) مستحق اجرت عمل خود خواهد بود، مگر اینکه معلوم شود که قصد تبرع (قصد انجام عمل به رایگان) داشته است.
شرایط مطالبه اجرت المثل چیست ؟
به شرطی زوجه میتواند بابت انجام کارها از زوج مطالبه اجرت المثل کند که اولاً کاری که انجام داده از جمله وظایف وی نبوده باشد و ثانیاً بنا بر دستور زوج آنها را انجام داده باشد و ثالثاً هدف و مقصود او از انجام آن کارها دریافت دستمزد بوده و آنها را با قصد رایگان بودن انجام نداده باشد. بنابراین در درخواست مطالبه اجرت المثل باید به این موارد توجه شود.
میزان اجرت المثل چقدر است و چه ملاک هایی برای تعیین میزان آن در نظر گرفته میشود ؟
میزان اجرت المثل توسط دادگاه و با ارجاع امر به کارشناس دادگستری تعیین میشود. کارشناس در تعیین میزان آن ملاکهایی از جمله نوع کارهایی که زوجه انجام میداده، تحصیلات، محل زندگی و وضعیت زوجه را مورد بررسی قرار میدهد. بنابراین میزان مشخص و دقیقی در قانون برای اجرت المثل تعیین نشده است. طبیعتا از فردی به فرد دیگر متفاوت است.
استرداد جهیزیه
همانطور که در بالا اشاره شد اثاث منزل مشترک از جمله اقلام نفقه زن است و به لحاظ قانونی زن تکلیفی به آوردن جهیزیه به منزل شوهر ندارد. ولی از آنجا که تهیه جهیزیه و آوردن آن از ناحیه زن به صورت رسم و سنت در آمده، عموماً زن با خود جهیزیه به منزل شوهر میاورد. پس از شروع زندگی مشترک ممکن است زن از این اقدام خود پشیمان شده و اعم از اینکه قصد جدایی از همسر خود را داشته باشد یا نه، میتواند جهیزیه خود را استرداد نماید.
به لحاظ حقوقی جهیزیه در ملکیت مالک آن همواره باقی میماند و اذن و اجازه استفاده آن در زندگی مشترک از ناحیه زن به شوهر داده شده است. شوهر در استفاده از آنها به مانند یک امین مکلف به استفاده متعارف و حفظ و نگهداری است. زن هر موقع بخواهد میتواند از این اذن خود رجوع کرده و استرداد جهیزیه را درخواست نماید.
نحوه استرداد جهیزیه
استرداد جهیزیه از دادگاه به موجب دادخواست بعمل می آید. معمولا در روزهای قبل از جشن عروسی، زن لیستی از جهیزیه ای را که جهت استفاده در منزل مشترک تدارک دیده، تهیه مینماید. لیست مذکور در حضور شهود به امضای زوجین و شهود میرسد که به آن لیست سیاهه جهیزیه میگویند. در هنگاه تقدیم دادخواست استرداد جهیزیه، متقاضی باید فتوکپی لیست مذکور را جز ضمائم دادخواست خود قرار دهد و به دادگاه تقدیم نماید و بر اساس آن، جهیزیه خود را استرداد نماید.
اما در مواردی ممکن است به هر دلیل لیست مذکور تهیه نشده باشد. در این صورت کار زن قدری مشکل میشود. باید استشهادیه ای تنظیم و لیست اقلام جهیزیه ای را که مدعی است با خود به خانه شوهر آورده در آن نوشته و به امضای شهودی که شاهد عینی جهزیه و بردن آن به خانه شوهر بوده اند برساند. شهود نیز باید در دادگاه حاضر شده به این موضوع شهادت دهند. مضافاً فاکتورهای خرید جهیزیه که زن مدعی است خریداری نموده نیز باید به دلایل و مدارک خود اضافه نماید.
حقوق غیرمالی زوجین
ماده ۱۱۰۳ قانون مدنی اعلام میدارد زن و شوهر مکلف به حسن معاشرت با یکدیگر هستند. ماده ۱۱۰۴ همان قانون نیز مقرر میدارد زن و شوهر باید در استواری و محکم کردن مبانی خانواده و تربیت فرزندان خود به یکدیگر یاری نمایند.
حضانت
ممکن هست به هر دلیل روابط بین زوجین خدشه دار شود و زوجین جدا از همدیگر زندگی نمایند یا اینکه به طور کلی طلاق گرفته باشند. مسئله ای که در این زمان بین زن و مرد مطرح میشود موضوع حضانت فرزندان هست. علی الاصول زن تمایل دارد فرزندان را پیش خود نگه دارد. ممکن است مرد در این زمینه مخالفت کند و یا متقابلاً اظهار تمایل به نگهداری فرزندان خود نماید.
در این زمینه ماده ۱۱۶۹ قانون مدنی تعیین تکلیف مینماید و مقرر میدارد برای حضانت و نگهداری طفلی (اعم از پسر و دختر) که پدر و مادر او جدا از یکدیگر زندگی میکنند مادر تا هفت سالگی اولویت دارد و پس از آن با پدر است. مقرره این ماده هم مربوط به زوجینی هست که طلاق نگرفته اند ولی به هر علت جدا از همدیگر زندگی میکنند و هم مربوط به زن و مردی می باشد که از هم طلاق گرفته اند.
بنابراین اگر به هر علتی جدا از همسر خود زندگی میکنید و در رابطه با نگهداری فرزند مشترکتان اختلاف دارید میتوانید از دادگاه درخواست حضانت نمایید. شما میتوانید این امر را به وکیل دادگستری بسپارید تا به وکالت از شما اقدام نماید. حقوقی که در این رابطه برای طرف مقابل که حضانت با او نیست پیش بینی شده است حق ملاقات فرزند است
ملاقات فرزند
به موجب ماده ۱۱۷۴ قانون مدنی در صورتی که به علت طلاق یا به هر جهت دیگر ابوین طفل در یک منزل سکونت نداشته باشند هر یک از ابوین که، طفل تحت حضانت او نمیباشد حق ملاقات طفل را دارد. تعیین زمان و مکان ملاقات و سایر جزییات مربوط به آنها، در صورت اختلاف بین ابوین، با دادگاه است. با این ترتیب هر کدام از شما پدر و مادر که حضانت با او نیست میتواند به دادگاه مراجعه کرده و تقاضای تعیین اوقاع ملاقات فرزند خود را بخواهد.
گروه حقوقی دادهومان با همکاری کادری حرفه ای و مجرب از بهترین وکلای تهران در زمینه امور خانواده، نیاز هموطنان عزیز در امور حقوقی خانواده را فراهم می نماید. شما میتوانید با تماس با گروه حقوقی دادهومان از مشاوره حقوقی در زمینه دعاوی خانواده برخوردار شوید.
